W dniu 12 maja 2015 r. Trybunał Konstytucyjny wydał orzeczenie bardzo istotne z punktu widzenia osób, które nabyły kilkadziesiąt lat temu prawo własności nieruchomości na podstawie decyzji  administracyjnej.

Przyczyną do wydania orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny było sformułowane przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie pytanie prawne czy art. 156 § 2 kpa w zakresie, w jakim z uwagi na znaczny upływ czasu od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji, na podstawie której strona nabyła prawo lub ekspektatywę prawa, nie wyłącza dopuszczalności stwierdzenia jej nieważności z przyczyny określonej w art. 156 § 1 pkt 2 kpa jest zgodny z Konstytucją i Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Pytanie prawne wynikało ze stanu faktycznego, w którym w 1948 r. na podstawie art. 7 dekretu Bieruta wydano decyzję administracyjną, która przywracała termin do wystąpienia o ustanowienie własności.

Trybunał orzekł, że w przedstawionym zakresie art. 156 § 2 kpa jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Narusza to jedną z podstawowych zasad demokratycznego państwa prawa tj. zasadę zaufania obywateli do państwa. W uzasadnieniu wskazał, iż przesłanka w kpa dotycząca rażącego naruszenia prawa jest nieostra. Znaczny upływ czasu od wydania decyzji powoduje, iż trudniej jest ocenić działania organów administracji na podstawie współczesnych reguł. Analogiczna sytuacja miała miejsce w przedstawionym stanie faktycznym gdzie decyzja wydana została ponad 60 lat temu.

Stwierdzone zostało ponadto, iż decyzja, która korzystała z domniemania zgodności z prawem przez wiele lat nie może zostać unieważniona ponieważ naruszałoby to właśnie zaufanie obywateli do państwa.

Wyrok obowiązuje od dnia jego opublikowania.

Źródło: Orzeczenie trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 maja 2015 r. sygn. akt P 46/13.