Reforma unijnego prawa autorskiego

Komisja Europejska planuje wprowadzenie regulacji przyznających wydawcom prasy, zarówno tej tradycyjnej, jak i elektronicznej, praw pokrewnych związanych z korzystaniem z materiałów wytworzonych przez wydawców. Prawa te, byłyby w dużej mierze podobne do obecnego modelu praw pokrewnych przysługujących producentom muzyki czy filmów, a ich realizacja polegałaby na tym, że organizacje zbiorowego zarządzania pobierałyby od podmiotów korzystających z materiałów prasowych opłaty, które następnie podlegałyby rozdysponowaniu pomiędzy wydawców.

Projektowane zmiany są w głównej mierze pokłosiem sporów pomiędzy wydawcami a wielkimi  podmiotami (agregatorami newsów) gromadzącymi fragmenty artykułów oraz linki do stron zawierających artykuły prasowe, takimi jak chociażby Google News. W obecnym stanie, agregatory newsów generując odniesienia do konkretnych artykułów zarabiają na reklamach, a wydawcy, których artykułami posługują się agregatory, nie są w żaden sposób wynagradzani.

Jak się wydaje wprowadzenie praw pokrewnych dla wydawców i związanych z tym benefitów, pozwoliłoby wzmocnić pozycję wydawców, tak pod względem ekonomicznym, jak i negocjacyjnym. Proponowane zmiany nie znajdują jednak jednogłośnego poparcia, nawet wśród samych wydawców.

Zwrócić należy uwagę, że niektórzy wydawcy upatrują w prawach pokrewnych zagrożenie dla swoich interesów. Zależy im bowiem na jak największym rozpowszechnieniu publikowanych przez nich treści, a wprowadzenie praw powszechnych i opłat może się de facto przyczynić do spadku wizyt na ich stronach (problem taki zaistniał m.in. w Niemczech i Hiszpanii)

W przyznaniu wydawcom dodatkowych praw upatruje się również niebezpiecznej tendencji, która może spowodować, że również inne podmioty będą chciały poszerzyć swoją ochronę prawnoautorską. Ponadto poszerzenie uprawnień wydawców w omawianym zakresie może utrudnić ustalenie statusu prawnoautoskiego materiałów prasowych, tj. tego, co i w jaki sposób podlega ochronie, a co może znacząco wpłynąć na działalność mniejszych podmiotów, takich chociażby jak startup’y.

Ostatecznego kształtu praw pokrewnych należy się spodziewać w lutym, wówczas to Komisja Prawna Parlamentu Europejskiego ma podjąć decyzję co do proponowanych zmian.