Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa prowadzi prace na kodeksem urbanistyczno-budowlanym. Jak można przeczytać, w krótkim komentarzu zamieszczonym na stronie Rządowego Centrum Legislacji, kodeks będzie normować sprawy z zakresu kształtowania i realizacji polityki przestrzennej na szczeblu gminy, obszaru funkcjonalnego, regionu oraz kraju, a ponadto ureguluje realizację inwestycji budowlanych, w tym uzyskanie zgody inwestycyjnej, zgody na użytkowanie oraz zasady utrzymania obiektów budowlanych.

Istotne zmiany nastąpią w zakresie zagospodarowania przestrzennego. Znacznemu uszczegółowieniu mają ulec studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, które w chwili obecnej w wielu przypadkach są zbyt ogólne. W studium będzie trzeba obowiązkowo określić np. obszary urbanizacji, a także standardy urbanistyczne.

Zmiany nastąpią również w zakresie konstrukcji miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które zgodnie z nowym kodeksem będą miały elementy obligatoryjne i fakultatywne. Do elementów obowiązkowych należeć będą m.in. określenie przeznaczenia terenów, natomiast do elementów fakultatywnych np. zakazy w zakresie prowadzonej działalności.

Ministerstwo proponuje również wprowadzenie do porządku prawnego instytucji umowy urbanistycznej. Byłby to szczególny typ umowy zawieranej pomiędzy inwestorem a jednostką samorządu terytorialnego, w konsekwencji której dochodziłoby do zmiany miejscowego planu w związku z przedsięwzięciem planowanym przez inwestora. Zauważyć przy tym należy, że to inwestor będzie musiał w takim przypadku pokryć koszty zmiany planu.

Z porządku prawnego zniknąć mają warunki zabudowy, które zostaną zastąpione przez uproszczone plany zagospodarowania przestrzennego wydawane przez starostów oraz prezydentów miast na prawach powiatów. Wydane uprzednio warunki zabudowy mają jednak pozostać w mocy, co, z uwagi na częstą nieaktualność obowiązujących warunków zabudowy, wydaje się niezbyt trafnym rozwiązaniem.